Wat is nu écht duurzaam leven?

Duurzaamheid. Wat betekent dat woord eigenlijk? En wanneer ben je als persoon of organisatie duurzaam bezig? 

Volgens de van Dale betekend het  iets wat lang aanhoud. Of van lange duur is.

Tel je pas mee als je een dak vol zonnepanelen en een elektrische auto hebt? Of kun je veel beter plantaardig gaan eten om jezelf als duurzaam te mogen bestempelen? En heb je die stempel eigenlijk wel nodig als de industrie achterblijft? Kortom: wat is nu écht belangrijk als je duurzaam wilt leven?

Duurzaamheid voor mij is om ecologisch verantwoord te leven. Om rekening te houden met de natuur en iedereen die op de aarde leeft. Ik voel me verantwoordelijk en vind het belangrijk dat de aarde gezond blijft en dat de mensen die op aarde leven een goed leven hebben. En leven die niet schadelijk is voor de natuur en zijn omgeving.

De energie die we nog wel nodig hebben, meestal in de winter maanden, kopen we via een groene stroom leverancier. Wil je weten wat echte groene stroom leveranciers zijn, hier is een ranglijst van Greenpeace. 

Prive betekend dit voor mijn dat ik korter douche. Ons huis is geisoleerd en gebruik led verlichting. We hebben zonnepanelen. Dit doen we om de energievraag zoveel mogelijk terug te dringen. 

We eten voor het grootste deel biologische. En ik eet weinig tot geen vlees. 

In mijn werkzaamheden betekend dit dat ik daar waar kan duurzame producten gebruik. Dit kunnen natuurproducten zijn zoals hout, vlas, enz. Maar ook technische produkten. Hiervan is de kan de productie schadelijker zijn, maar is de levensduur weer veel langer. En vaak zijn deze producten ook recyclebaar. 

Duurzaamheid is hot en happening.

Als je nog nooit van het woord ‘duurzaamheid’ gehoord hebt, ben je vast een tijdje in de wildernis geweest: je kunt simpelweg niet meer om de term heen. Van marketingcampagne in de supermarkt tot nationaal debat met politieke partijen: duurzaamheid is overal. Ook in de politiek wordt steeds meer aandacht besteed aan het onderwerp.

Duurzaamheid is een hot topic, maar van een duurzaam bewuste bevolking is in ons land volgens sommigen nog geen sprake. Komt dit door de definitie of door onze acties?

Een duurzame definitie.

Natuurlijk is het lastig te bepalen wanneer een land, of zelfs persoon, duurzaam is. Iedereen verstaat iets anders onder het relatief vage begrip. Voor de één is duurzaam leven kiezen voor kwaliteitsproducten en investeren in nieuwe energie en voor de ander is duurzaamheid pas bereikt als er geen fossiele brandstoffen meer worden gebruikt.

De Verenigde Naties heeft het in het rapport ‘Our Common Future’ zo geformuleerd: “Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van nu zonder het vermogen van de toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen”. Later is dit uitgebreid met het ‘3P for sustainability’-model (waarin people, planet en profit centraal staan) en de Sustainable Development Goals. 

Uitspraken over hoe je op de allerbeste manier deze behoeften vervult, doet de VN niet, hoewel ze wel leuke en eenvoudige tips geeft om thuis duurzamer te leven. Misschien is het ook helemaal niet belangrijk wat de definitie is: iedereen kan duurzamer leven.

Ontspullen voor een duurzamer dagelijks leven

Thuis zuiniger met water, elektriciteit en voedsel omgaan is een goede manier om significante duurzame stappen te zetten. Maar waar begin je, en waar leg je de focus op? Volgens onderzoek van CE Delft (voor het boek De Verborgen Impact van Babette Porcelijn) kun je het beste kijken naar de levenscyclusanalyse (LCA) om te bepalen wat de totale milieubelasting van ons consumptiepatroon is.

Hierbij wordt gekeken naar de hele productieketen, dus ook de ‘verborgen effecten’ zoals productie en transport. Uit het onderzoek blijken spullen de grootste impact te hebben in ons dagelijks leven. De gemiddelde Nederlander zorgt namelijk voor de volgende impact top-10:

1. Spullen (totale jaarlijkse Nederlandse consumptie, gedeeld door het aantal inwoners)
2. Vlees (op basis van 88 kg vlees eten per persoon per jaar)
3. Wonen
4. Auto (op basis van 8745 km autorijden per jaar)
5. Voeding: plantaardig eten, vis en drinken (op basis van 923 kilo per persoon per jaar)
6. Vliegen (op basis van het gemiddelde van 4198 km vliegen per persoon per jaar – een retourtje Schiphol – Sicilië)
7. Kleding en textiel (op basis van 18 kilo per persoon per jaar)
8. Zuivel en eieren (op basis van 92 kilo per persoon per jaar)
9. Kraanwater
10. OV (op basis van 1016 kilometer met het openbaar vervoer reizen per persoon per jaar)

 De extra stap.

Met goede keuzes op het gebied van vervoer, eten en spullen kun je dus al veel verschil maken, maar voor een duurzame toekomst is volgens andere partijen meer nodig. Over twintig jaar is het aardgas op en dus moeten we nu een omslag worden gemaakt om niet afhankelijk te worden van andere landen. 

Volgens Urgenda kunnen we binnen twintig jaar overschakelen op een volledig duurzame energievoorziening, zo staat in het rapport Visie 2030. Nederlanders gebruiken in huis veel meer gas (vooral voor verwarming) dan elektriciteit, dus minder verwarmen door beter te isoleren lijkt een eerste logische stap. Als we echter volledig zonder aardgas willen leven, moeten we over alternatieven voor gas gaan nadenken en overstappen op duurzame elektriciteit.

Zonnepanelen en windenergie zijn hiervoor een mogelijke oplossing, maar de financiële drempel om je huis te verbouwen is nog hoog. De kosten per gemiddelde woning voor het energieneutraal maken zijn rond de 35.000 euro, wat in 15 tot 20 jaar wordt terugverdiend (als je normaal voor gas en elektra tweehonderd euro per maand betaalt). En welke kosten zijn hier dan meegenomen. Enkel materiaal of ook loon kosten. Investeren in schone energie is dus nodig om een duurzame toekomst tegemoet te gaan, volgens Milieucentraal is het zelfs één van de belangrijkste 'Klimaatklappers', maar wel een actie waar je in moet investeren. Dit is dus niet voor iedereen zomaar een optie.

Het hele plaatje

Met minder spullen, een energieneutraal huis en een dieet zonder vlees kun je dus met een gerust hart zeggen dat je duurzaam bezig bent. Maar wat hebben al deze acties voor zin als de industrie niet meeverandert? Kun je je nog wel duurzaam noemen als je in een onduurzame industrie werkt? 63% van de totale CO2- en methaanuitstoot tussen 1751 en 2010 werd veroorzaakt door slechts negentig entiteiten. Hiervan waren 56 veroorzakers gasbedrijven en 37 kolenproducenten. 

Veruit het grootste deel van de door deze bedrijven geproduceerde energie wordt gebruikt voor de industrie, omdat zij energie als grondstof gebruiken. Deze industrie houdt zich tegelijkertijd ook bezig met het produceren van spullen voor jóu als consument. Indirect ben je, met jouw consumptiegedrag, dus ook hier weer verantwoordelijk voor.

Terwijl de aandacht voor duurzaamheid bij consumenten is gestegen, 56% van de consumenten willen dat bedrijven helpen bij het maken van duurzame of bewuste keuzes, is de mate waarin bedrijven bezig zijn met duurzaam ondernemen in de beleving van consumenten niet veranderd. Toch zijn er ook in het bedrijfsleven al normen en richtlijnen, zoals de OESO, ISO en ILO. 86 % van de bedrijven vindt ook dat een onderneming de plicht heeft om na te denken over de impact op het milieu en de samenleving.

Kortom: steeds meer mensen, bedrijven én politieke actoren zijn met duurzaamheid bezig, maar ieder op een andere manier. Misschien is er wel geen 'ultiem' level van duurzaamheid, maar moeten we gewoon allemaal íets doen. Hoe klein je stapjes ook zijn, ook al begin je met het opruimen van je kledingkast, samen leiden ze gegarandeerd tot een betere wereld. 

Die kleine stap die jij zet, heeft grote gevolgen voor ons allemaal.

Deze klus is een hele bijzondere. Het betreft een monumentale gezinsboerderij die aangesloten is bij Driestroom. De boerderij is in 1910 gebouwd en na de oorlogsjaren is het dak van de schuur terug opgebouwd.

De vraag van de klant was om een 2 tal kamers te realiseren en een appartement te maken van de hooizolder. Ik kan me deze dag nog goed herinneren. We liepen door de stallen en er werd een ladder tegen een wand aan geplaatst. Met een zaklamp in de hand klom de klant naar boven en deed een luik open.

Eenmaal boven was het aarde donker. Het enige licht was van de zaklamp en van mijn telefoon. Het was stoffig en overal hingen spinnenwebben. En er stond een flinke stapel hooibalen opgestapeld tegen de wand. Dit kun je zien aan de foto hieronder.

We zijn daarna gaan doornemen wat de wensen waren en wat mogelijk was.  

De kamers waren prioriteit. Dit omdat er al een aanvraag was van een cliënt om er te komen wonen. Zie het artikel: Wanden plaatsen

Vanaf de gang waar de kamers zouden komen komt ook een doorgang naar het appartement. En het appartement moest ook langs de stallen bereikbaar worden. Dit betekend dat er een doorbraak door de verdiepingsvloer moest komen om er een trap te kunnen plaatsen.

Overal werden bestellingen geplaatst en ingepland. En na enige tijd kon de bouw van de kamers beginnen. Dit is verder te lezen in het artikel: Wanden plaatsen.

Ik heb deze opdracht in fases uitgevoerd. Dit heeft het voor mij een stuk overzichtelijker gemaakt en is het ook goed in te plannen.

Fase 1

Allereerst de doorbraak van de verdiepingsvloer. Als dit eenmaal gerealiseerd is dan is het voor mij ook gemakkelijker om gereedschap en materialen de zolder op te krijgen. Ik heb een constructeur langs laten komen voor een extra controle. Het wordt immers een grote opening waarbij de nodige balken weggehaald worden. De constructeur vond het allemaal niet zo spannend. Ik kreeg wel het advies om lijm te gebruiken voor de balken. Dit zou ervoor zorgen dat de sterkte verdeeld werd en dit meer kan opvangen. De originele maat balken is inmiddels al niet meer te krijgen. Dit zijn dus een groter formaat geworden om de sterkte te behouden.

De steiger opgezet om er goed bij te kunnen. 

Daarna de balk op maat gezaagd om deze vervolgens in te brengen. De ingebrachte balk is een stuk groter. Dit was de eerstvolgende maat gebaseerd op de originele. De originele maatvoering was niet meer te verkrijgen. En constructie technisch kan deze balk een grotere last dragen.

En dan de balken doorzagen en er een andere tegenaan zetten. Bij de foto hieronder zie je het resultaat. De uitdaging was voor mij met name het gewicht van de balken. Met behulp van de steiger en hulpstukken kan ik de balk erin tillen. 

Nu was het wachten op de trap. Deze liep helaas enige vertraging op. Maar eenmaal daar heb ik deze in elkaar gezet. Dit is ook een hele uitdaging. De ruimte om een trap te monteren is al snel beperkt. En het gewicht van een hardhouten (Rubberwood) trap is aanzienlijk. Er is samen met de klant voor deze houtsoort gekozen omdat dit een duurzame houtsoort is.

Rubberwood, of rubberhout, is afkomstig van rubberbomen. In plantages, voornamelijk in Zuidoost-Azië, wordt van deze bomen latex afgetapt om er rubber van te maken. Na 25 à 30 jaar valt de latexproductie stil, en is de plantage niet meer interessant. Vroeger werden plantages afgebrand en weer aangeplant. Intussen heeft men begrepen dat die rubberbomen nog een ander potentieel hebben. En dus worden ze gekapt en verwerkt tot meubelpanelen. Afval hergebruiken, goede punten voor het vak ecologie!

Om de trap op te bouwen word geadviseerd om deze liggend te monteren en vervolgens op te hijsen. Helaas had ik daar geen ruimte voor en moest deze dus staand opgebouwd worden. Gelukkig is de steiger al weg, want deze had erg in de weg gestaan. En als deze dan staat is het werkelijk prachtig. Ineens is daar een vaste trap naar de zolder.

De trapleuning heb ik in deze fase bewust nog niet geplaatst. Omdat ik nog veel gebruik maak van om materialen naar boven te brengen. Dit zou de kans op beschadigingen alleen maar vergroten.

De volgende fase vond pas plaatst na 2 weken. In deze tijd is er een firma geweest om de houten balken te behandelen i.v.m. houtworm.

Daarna kon ik weer verder. In deze fase zijn ook 2 dakramen geplaatst. En ineens word de ruimte helemaal verlicht. Het verschil is echt enorm. Dit verhaal is verder te lezen in het artikel Dakraam plaatsen

 Fase 2

In deze fase werd ook het kozijn geplaatst. Er is in de gevel een luik naar buiten.

Echter, omdat het een monument is, mag het kozijn niet in de muur geplaatst worden. Deze is dus tegen de muur aan de binnenkant geplaatst.

Hiervoor is het grootst standaard draai-/kiepraam geplaatst wat er te koop was. Het kozijn mag namelijk niet zichtbaar zijn vanaf de buitenkant. En dit was de enige oplossing om hieraan te voldoen. En om het binnen een vast budget te houden.

Fase 3

Isoleren. Wederom een uitdaging. Het beste is namelijk om aan de buitenkant te isoleren om een zo hoog mogelijk rendement te behalen. Alleen is dit niet mogelijk omdat het een monument is. En daar komt nog bij dat een normale dakopbouw bestaat uit een aantal beschermende lagen. Waarbij de dakpannen de 1^ste laag is. Daarna volgen er nog een aantal beschermende lagen. Echter, in dit geval was dit ook de enige. Dit betekend dat er vocht naar binnen kan komen. Het is dus hierbij belangrijk dat de dakpannen in goed staat zijn of deze in een goede staat gebracht worden. En er is dus een isolatie nodig die geen vocht opneemt en de naden langs de isolatie moeten dicht. Door deze manier neemt het rendement natuurlijk ook af. En dat is wel heel jammer. De kapconstructie is een sporenkap met een aantal gordingen. Deze gordingen wilde de klant in het zicht houden. De maximale ruimte om te isoleren was 70 mm. Er zijn daarom ook pir platen van 70 mm gebruikt. En de randen zijn gedicht met vloeibaar rubber om alles wind en waterdicht af te sluiten.

Hieronder zie je hoe de volledige zolder word ingepakt. De vloerisolatie is reeds afgedekt met osb platen om ervoor te zorgen dat er gelopen kan worden. Als je zo over de vloerisolatie heen loopt, raakt deze beschadigd. 

Na het plaatsen van deze platen aan het plafond werd de gevel aangepakt. Hiervoor is gekozen voor dezelfde platen in een kleinere afmeting namelijk 40 mm. Deze zijn ook gebruikt om de verdiepingsvloer mee te isoleren.

Daarna is begonnen om het regelwerk te plaatsen en deze te voorzien van de afwerkplaten. Hiervoor is gekozen voor platen welke een kunstof toplaag hebben. Dit maakt ze stevig, makkelijk schoon te maken en hoeven niet geschilderd te worden.

Hieronder zijn de naden extra gedicht om wind en vocht tegen te gaan. De ventilatie binnen wordt geregeld met de dakramen en het venster. De buitenkant is voldoende trok om eventueel vocht te laten drogen. 

Fase 4

Nadat de gehele zolder geïsoleerd en afgewerkt is, is het tijd om de trap te voorzien van de leuning. Dit is te zien op de foto hierboven. 

Alles word opgeruimd en netjes achtergelaten. 

Onder heb ik een foto geplaatst waarbij de werkzaamheden klaar zijn. De overige projecten van het appartement worden door de klant zelf verder verzorgd.

Het is een prachtig appartement geworden. En het verbaasd mij hoe het anders is geworden. Terwijl ik de laatste foto’s bekijk is het voor mij bijna niet meer voor te stellen dat ik hier nog met alleen maar een zaklamp de ladder opklom. Verhult in de duisternis en kou. Want ondanks dat de wind om de boerderij heen raast en zie je door het raam de bomen heen en weer bewegen, je voelt niks. En het is aangenaam. En dit terwijl de kachel nog geplaatst moet worden. Je voelt ook als je de trap afloopt dat je de kou van de stallen tegemoet komt.

Al bij al een bijzondere opdracht bij bijzondere mensen.

De start van dit project was een donkere hooizolder. Met een ladder door een luik omhoog. En een zaklamp was zeker geen overbodige luxe. 

Dit werd de ruimte om een zolder appartement te realiseren. 

Het was overduidelijk dat hier 1 of meerdere Velux dakramen geplaatst diende te worden. 

Omdat het een monument is zijn er een aantal restricties. Zo was de achterkant (uit het zicht) vrij om de locatie te bepalen. Aan de voorkant (de zichtkant) was het niet toegestaan om het dakraam in 1 lijn met een reeds bestaande dakraam te plaatsen. Er is al redelijk snel gekozen voor 2 Velux dakramen de Velux GGL tuimelvensters CK02. 1 aan de voorkant en 1 aan de achterkant. Dit om de hele dag lichtinval te realiseren. 

Zodra het dak werd opengemaakt was al duidelijk welk verschil een dakraam zou maken voor de lichtopbrengst en het contact naar buiten.

De dakpannen zijn voorzichtig langs de binnenzijde verwijderd. Daarna ontstaat er vanzelf licht en ruimte om verder te werken. 

Als alles op maat is en verstevigd is, wordt het tijd om het Velux GGL CK02 dakraam kozijn te plaatsen. Na het stellen en afwerken worden de dakpannen op maat gemaakt en teruggeplaatst. 

Bij de foto hierboven is het dakraam afgewerkt en het raam teruggeplaatst. Net op tijd voor een regenbui. De binnenkant word bij dit project later afgewerkt.

Met een Velux GGL CK02 tuimelvenster dakraam kun je het wooncomfort verhogen. Zorgen voor meer daglicht. Dat werd heel snel duidelijk tijdens mijn werkzaamheden. En al dit natuurlijke licht zorgde ook voor een prettige werkomgeving. Ook zorgt een dakraam voor de benodigde ventilatie en het ventileren van een ruimte. En doordat er zuurstofrijke frisse lucht naar binnen komt krijg je ook nog eens een lagere energie rekening. Zuurstofrijke frisse lucht is namelijk sneller te verwarmen.

En ook voor de klant begint het tot stand komen van een appartement steeds meer te leven.

Een klant wilde in een ruimte kamers gerealiseerd hebben. Het betreft een zorgboerderij uit 1910.

Bij de klant is een verzoek gedaan of er een nieuwe client geplaatst kon worden. Hiervoor moest een kamer gerealiseerd worden die afgesloten kon worden en dat alles er wat overzichtelijker en duidelijker uit zou komen te zien. Tevens zou er een kantoor ruimte gerealiseerd worden. Welke ook afgesloten diende te worden. Ik heb gekozen voor de muur constructie van hout te maken. Dit omdat het in mijn ogen duurzamer is dan het werken met metal studs. Ook al heeft hout een aantal nadelen en is het belangrijk om goede kwaliteit hout te kopen. Voor het isoleren van de muren gebruik ik Isovlas. Dit is een volledig natuurlijk produkt. Zoals de naam al doet vermoeden van vlas. Meer informatie hierover kun je vinden via https://www.isovlas.nl/.

De wandpanelen zijn vezelversterkte gipsplaten. Deze zijn afkomstig van Siniat. Siniat LaDura Premium. Vezelversterkte gipskartonplaten LaDura Premium zijn stootvast, vochtwerend, geluidsisolerend en brandwerend.

Ik zal aan de hand van foto's het verloop van het project proberen duidelijk te maken. 

Bovenstaande foto's tonen de nieuw gerealiseerde slaapkamer. Aan de andere kant van de gang word een kantoor ruimte gerealiseerd. Dit heb ik gelijktijdig laten verlopen. Dit zal ik laten zien in de onderstaande foto's.

 Bovenstaande foto is te zien dat beide ruimtes gelijktijdig worden gerealiseerd. 

 Na het afwerken van de naden is de wand klaar. Alleen nog plafondlijsten plaatsen en deurlijsten.  Foto onder geeft het eindresultaat aan. Het is een prachtige gang geworden met toegang tot een 2 tal kamers. 

En niet veel later is de ruimte in gebruik genomen door een nieuwe cliënte.