Van hooizolder tot duurzaam geïsoleerd appartement
Deze klus is een hele bijzondere. Het betreft een monumentale gezinsboerderij die aangesloten is bij Driestroom. De boerderij is in 1910 gebouwd en na de oorlogsjaren is het dak van de schuur terug opgebouwd.
De vraag van de klant was om een 2 tal kamers te realiseren en een appartement te maken van de hooizolder. Ik kan me deze dag nog goed herinneren. We liepen door de stallen en er werd een ladder tegen een wand aan geplaatst. Met een zaklamp in de hand klom de klant naar boven en deed een luik open.
Eenmaal boven was het aarde donker. Het enige licht was van de zaklamp en van mijn telefoon. Het was stoffig en overal hingen spinnenwebben. En er stond een flinke stapel hooibalen opgestapeld tegen de wand. Dit kun je zien aan de foto hieronder.
We zijn daarna gaan doornemen wat de wensen waren en wat mogelijk was.
De kamers waren prioriteit. Dit omdat er al een aanvraag was van een cliënt om er te komen wonen. Zie het artikel: Wanden plaatsen
Vanaf de gang waar de kamers zouden komen komt ook een doorgang naar het appartement. En het appartement moest ook langs de stallen bereikbaar worden. Dit betekend dat er een doorbraak door de verdiepingsvloer moest komen om er een trap te kunnen plaatsen.
Overal werden bestellingen geplaatst en ingepland. En na enige tijd kon de bouw van de kamers beginnen. Dit is verder te lezen in het artikel: Wanden plaatsen.
Ik heb deze opdracht in fases uitgevoerd. Dit heeft het voor mij een stuk overzichtelijker gemaakt en is het ook goed in te plannen.
Fase 1
Allereerst de doorbraak van de verdiepingsvloer. Als dit eenmaal gerealiseerd is dan is het voor mij ook gemakkelijker om gereedschap en materialen de zolder op te krijgen. Ik heb een constructeur langs laten komen voor een extra controle. Het wordt immers een grote opening waarbij de nodige balken weggehaald worden. De constructeur vond het allemaal niet zo spannend. Ik kreeg wel het advies om lijm te gebruiken voor de balken. Dit zou ervoor zorgen dat de sterkte verdeeld werd en dit meer kan opvangen. De originele maat balken is inmiddels al niet meer te krijgen. Dit zijn dus een groter formaat geworden om de sterkte te behouden.
De steiger opgezet om er goed bij te kunnen.
Daarna de balk op maat gezaagd om deze vervolgens in te brengen. De ingebrachte balk is een stuk groter. Dit was de eerstvolgende maat gebaseerd op de originele. De originele maatvoering was niet meer te verkrijgen. En constructie technisch kan deze balk een grotere last dragen.
En dan de balken doorzagen en er een andere tegenaan zetten. Bij de foto hieronder zie je het resultaat. De uitdaging was voor mij met name het gewicht van de balken. Met behulp van de steiger en hulpstukken kan ik de balk erin tillen.
Nu was het wachten op de trap. Deze liep helaas enige vertraging op. Maar eenmaal daar heb ik deze in elkaar gezet. Dit is ook een hele uitdaging. De ruimte om een trap te monteren is al snel beperkt. En het gewicht van een hardhouten (Rubberwood) trap is aanzienlijk. Er is samen met de klant voor deze houtsoort gekozen omdat dit een duurzame houtsoort is.
Rubberwood, of rubberhout, is afkomstig van rubberbomen. In plantages, voornamelijk in Zuidoost-Azië, wordt van deze bomen latex afgetapt om er rubber van te maken. Na 25 à 30 jaar valt de latexproductie stil, en is de plantage niet meer interessant. Vroeger werden plantages afgebrand en weer aangeplant. Intussen heeft men begrepen dat die rubberbomen nog een ander potentieel hebben. En dus worden ze gekapt en verwerkt tot meubelpanelen. Afval hergebruiken, goede punten voor het vak ecologie!
Om de trap op te bouwen word geadviseerd om deze liggend te monteren en vervolgens op te hijsen. Helaas had ik daar geen ruimte voor en moest deze dus staand opgebouwd worden. Gelukkig is de steiger al weg, want deze had erg in de weg gestaan. En als deze dan staat is het werkelijk prachtig. Ineens is daar een vaste trap naar de zolder.
De trapleuning heb ik in deze fase bewust nog niet geplaatst. Omdat ik nog veel gebruik maak van om materialen naar boven te brengen. Dit zou de kans op beschadigingen alleen maar vergroten.
De volgende fase vond pas plaatst na 2 weken. In deze tijd is er een firma geweest om de houten balken te behandelen i.v.m. houtworm.
Daarna kon ik weer verder. In deze fase zijn ook 2 dakramen geplaatst. En ineens word de ruimte helemaal verlicht. Het verschil is echt enorm. Dit verhaal is verder te lezen in het artikel Dakraam plaatsen
Fase 2
In deze fase werd ook het kozijn geplaatst. Er is in de gevel een luik naar buiten.
Echter, omdat het een monument is, mag het kozijn niet in de muur geplaatst worden. Deze is dus tegen de muur aan de binnenkant geplaatst.
Hiervoor is het grootst standaard draai-/kiepraam geplaatst wat er te koop was. Het kozijn mag namelijk niet zichtbaar zijn vanaf de buitenkant. En dit was de enige oplossing om hieraan te voldoen. En om het binnen een vast budget te houden.
Fase 3
Isoleren. Wederom een uitdaging. Het beste is namelijk om aan de buitenkant te isoleren om een zo hoog mogelijk rendement te behalen. Alleen is dit niet mogelijk omdat het een monument is. En daar komt nog bij dat een normale dakopbouw bestaat uit een aantal beschermende lagen. Waarbij de dakpannen de 1ste laag is. Daarna volgen er nog een aantal beschermende lagen. Echter, in dit geval was dit ook de enige. Dit betekend dat er vocht naar binnen kan komen. Het is dus hierbij belangrijk dat de dakpannen in goed staat zijn of deze in een goede staat gebracht worden. En er is dus een isolatie nodig die geen vocht opneemt en de naden langs de isolatie moeten dicht. Door deze manier neemt het rendement natuurlijk ook af. En dat is wel heel jammer. De kapconstructie is een sporenkap met een aantal gordingen. Deze gordingen wilde de klant in het zicht houden. De maximale ruimte om te isoleren was 70 mm. Er zijn daarom ook pir platen van 70 mm gebruikt. En de randen zijn gedicht met vloeibaar rubber om alles wind en waterdicht af te sluiten.
Hieronder zie je hoe de volledige zolder word ingepakt. De vloerisolatie is reeds afgedekt met osb platen om ervoor te zorgen dat er gelopen kan worden. Als je zo over de vloerisolatie heen loopt, raakt deze beschadigd.
Na het plaatsen van deze platen aan het plafond werd de gevel aangepakt. Hiervoor is gekozen voor dezelfde platen in een kleinere afmeting namelijk 40 mm. Deze zijn ook gebruikt om de verdiepingsvloer mee te isoleren.
Daarna is begonnen om het regelwerk te plaatsen en deze te voorzien van de afwerkplaten. Hiervoor is gekozen voor platen welke een kunstof toplaag hebben. Dit maakt ze stevig, makkelijk schoon te maken en hoeven niet geschilderd te worden.
Hieronder zijn de naden extra gedicht om wind en vocht tegen te gaan. De ventilatie binnen wordt geregeld met de dakramen en het venster. De buitenkant is voldoende trok om eventueel vocht te laten drogen.
Fase 4
Nadat de gehele zolder geïsoleerd en afgewerkt is, is het tijd om de trap te voorzien van de leuning. Dit is te zien op de foto hierboven.
Alles word opgeruimd en netjes achtergelaten.
Onder heb ik een foto geplaatst waarbij de werkzaamheden klaar zijn. De overige projecten van het appartement worden door de klant zelf verder verzorgd.
Het is een prachtig appartement geworden. En het verbaasd mij hoe het anders is geworden. Terwijl ik de laatste foto’s bekijk is het voor mij bijna niet meer voor te stellen dat ik hier nog met alleen maar een zaklamp de ladder opklom. Verhult in de duisternis en kou. Want ondanks dat de wind om de boerderij heen raast en zie je door het raam de bomen heen en weer bewegen, je voelt niks. En het is aangenaam. En dit terwijl de kachel nog geplaatst moet worden. Je voelt ook als je de trap afloopt dat je de kou van de stallen tegemoet komt.
Al bij al een bijzondere opdracht bij bijzondere mensen.